Veilig werken in de ondergrond digitaal ondersteund

Verontreiniging in de Nederlandse bodem is grotendeels in kaart gebracht. Deze bodemdata zijn in beheer bij overheden en in theorie voor iedereen beschikbaar. MWH Global en Antea Group hebben voor aannemers, nutsbedrijven en andere ‘grondroerders’ beide een digitale toepassing ontwikkeld die beschikbare data ontsluit en interpreteert.

Arbo- en bodemwetgeving stellen dat voorafgaand aan graafwerkzaamheden onderzoek naar de bodemkwaliteit moet worden uitgevoerd. Door bodeminformatie compleet en snel digitaal beschikbaar te maken, is er veel minder kostbaar bodemonderzoek nodig en kan er bij onverwachte werkzaamheden veilig worden gewerkt.

Bodem Digitaal Op de Kaart (BDOK) van Antea Group en Nazca IT Solutions en de Bodemrisicokaart (BRK) van MWH Global zijn er beide op gericht klanten in verschillende fasen van hun bedrijfsvoering te ondersteunen. De mensen buiten in het veld kunnen met behulp van mobiele apparaten direct over lokale informatie beschikken en weten dus, ook bij een calamiteit, of zij veilig in de ondergrond kunnen werken. Werkvoorbereiders en planners hebben inzicht in verschillende lagen, aard en plaats van de verontreiniging. En de veiligheidskundige kan op basis van de informatie het wettelijk verplichte uitvoeringsplan maken. Ondersteuning van deze werkprocessen met BDOK of BRK betekent dat mensen buiten veiliger kunnen werken en dat klanten kunnen voldoen aan hun arboverplichtingen. Niet in de laatste plaats betekenen de oplossingen dat er efficiënter en dus goedkoper gewerkt kan worden.

Het Bodemloket ontsluit de bij overheden bekende gegevens over bodemkwaliteit. Er is bijvoorbeeld te zien waar activiteiten hebben plaatsgevonden die de bodemkwaliteit beïnvloed kunnen hebben. (Beeld: bodemloket.nl)

Bodem Digitaal Op de Kaart

Antea Group introduceerde BDOK in oktober 2015. Het ingenieursbureau ging hiervoor een samenwerking aan met Nazca IT Solutions om bodem- en veiligheidsinformatie snel en eenduidig in kaart te brengen (en te houden) met behulp van een landelijke shared service waarin gevalideerde data vanuit overheidsinstanties zijn opgenomen. Alle relevante digitale bodeminformatie in beheer van provincies, gemeenten en omgevingsdiensten is op deze manier voor BDOK beschikbaar, aangevuld met bodemdata uit eigen bodemonderzoeken, het historisch bodembestand (Hbb) en bodemkwaliteitskaarten. BDOK is samen met klanten ontwikkeld. De afgelopen jaren zijn pilots uitgevoerd met enkele nutsbedrijven. De dienst wordt nu landelijk uitgerold, waarbij Antea Group start met de provincies Noord-Brabant en Limburg. Bas Boonstra van Antea Group: “We zijn nu fasegewijs aan het opschalen. Op onderdelen werken we zowel aan de optimale invulling van onze gestandaardiseerde quickscans als aan het klantspecifieker maken van BDOK.”

Bodemrisicokaart

MWH heeft in 2013 landelijk opererende kabel- en leidingbedrijven bij elkaar gebracht om bodeminformatie te delen en zo sneller en goedkoper te werken. Als een logisch vervolg daarop wordt de BRK sinds augustus dit 2015 landelijk gebruikt en is hij afgelopen december ook gepresenteerd aan nieuwe relaties. MWH verzamelt zelf de openbaar beschikbare bodeminformatie, en voegt eigen onderzoeksgegevens en die van de grote kabel- en leidingbedrijven hieraan toe. De BRK staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van het totaalpakket van MWH, waarmee opdrachtgevers in staat zijn om de juiste maatregelen te nemen.

Interpretatie en opvolging

Een meerwaarde van beide toepassingen is dat ook de opvolging goed is geregeld. Bas Boonstra: “We zijn op elke locatie, op elk moment en via elk apparaat beschikbaar. In zeventig tot tachtig procent van de gevallen kan men met gebruik van BDOK direct door met de werkzaamheden en is geen vervolgonderzoek nodig. Als dat wel het geval is, kunnen klanten direct via BDOK of zelfs 24/7 gebruikmaken van onze calamiteitenservice, zodat we snel kunnen helpen met verdere interpretatie of ondersteuning op locatie.” Arthur Coevert van MWH: “De BRK levert in de meeste situaties direct een antwoord op over welke maatregelen getroffen moeten worden. Als er van verdachte locaties aanvullende gegevens nodig zijn, dan kan men ons met één druk op de knop vragen nader onderzoek uit te voeren. En omdat we de gemiddelde inspanning per locatie weten, doen we dat voor een vaste prijs binnen een eenvoudig abonnement.”

Vertrouwensrelatie

“We doen deels hetzelfde”, concludeert Bas Boonstra. “Er zijn nuanceverschillen, en we werken binnen andere netwerken en klantgroepen. BDOK en BRK kunnen prima naast elkaar bestaan.” Rik de Visser van MWH beaamt dat: “We werken beide in een vertrouwensrelatie met klanten. Dat zorgt ervoor dat klanten innovaties op waarde kunnen schatten, omdat ze uit ervaring weten dat je kwaliteit levert.”

BIDON

De bodeminformatie die bedrijven nodig hebben, kan afkomstig zijn van tientallen verschillende bevoegde gezagen. In 1995 is al bij wet bepaald dat instanties hun bodeminformatie digitaal beschikbaar moeten stellen. De manier waarop is niet vastgelegd. Met de bedoeling informatie-uitwisseling gemakkelijker te maken, is begin 2014 het project BodemInformatie Delen tussen Overheid en Netbeheerders (BIDON) van start gegaan. Het is een initiatief van gemeenten, provincies, omgevingsdiensten, Rijkswaterstaat Leefomgeving en netbeheerders. Het doel is dat er in 2018 een uniforme dataset komt die beschikbaar wordt gesteld via de open standaard SIKB0101. BIDON bemoeit zich nadrukkelijk niet met het verrijken van informatie, zoals MWH Global en Antea Group dat doen.