Maatregelencatalogus circulaire tunnels

Circulariteit is noodzaak, maar hoe werk je circulair in de aanleg en renovatie van tunnels? Die bouw en renoveer je immers niet elke dag. Het hergebruiken van onderdelen is een belangrijk aspect van circulair werken. Het COB-netwerk onderzoekt welke maatregelen daarbij behulpzaam zijn en bundelt deze in een maatregelencatalogus. 

Nog te weinig worden elektrotechnische en werktuigbouwkundige onderdelen die vrijkomen bij infrastructurele projecten voor andere projecten en bedrijven beschikbaar gesteld. In de rapportage Circulaire tunnels (2022) wordt ingegaan op de potentie van een maatregelencatalogus voor circulaire tunnels. Zo’n (digitaal) naslagwerk kan stakeholders ondersteunen bij hergebruik en belemmeringen wegnemen.

Begin 2023 zijn de eerste verkennende stappen richting de maatregelencatalogus gezet. Als mooie vorm van kennisdoorwerking is het format Oogstkaart uit 2022 toegepast bij de Heinenoordtunnel en de Noordtunnel. Door een expertteam van participanten van het COB zijn vervolgens met behulp van interviews, werksessies, de Circulariteitschallenge en een hackathon concrete technische maatregelen voor het circulair maken van tunnels verzameld, met de focus op TTI. Er is een structuur ingericht om de maatregelen te classificeren en onderbouwd een efficiënte en effectieve maatregel te kunnen kiezen bij de verschillende omstandigheden. Deze structuur biedt daarmee tevens een basis voor toekomstige aanvullingen in deze maatregelencatalogus.

Op de Tunneldag 25 januari 2024 is de maatregelencatalogus Circulaire tunnels officieel gepresenteerd.
>> Bekijk de presentatie (pdf, 697 KB)

Deliverables

Nr.

Omschrijving

Verwachte opleverdatum

1

Maatregelencatalogus circulaire tunnels versie 1 inclusief twintig technische maatregelen.

Gereed
2

Advies over inzet MKI voor tunnelinstallaties vs. schaarstebenadering.

Q4 2024
3

Knelpuntenanalyse normen en richtlijnen tunnelstandaarden.

Q4 2024
4

Maatregelencatalogus circulaire tunnels versie 2

Q4 2024
5

Oogstkaarten uitgebreid met materialenpaspoort en uitgeprobeerd bij twee tunnels

Q4 2024

Activiteiten juli-december 2023

Omschrijving

Draagt bij aan deliverable …

Zes werksessies met werkgroep Circulariteit, onderlinge overleggen, afstemmingen en sparsessies.

Alle deliverables

Interviews met acht tunnelrenovatieprojecten.

Alle deliverables

Schrijven aan het groeiboek.

1

Als mooie vorm van kennisdoorwerking is het format Oogstkaart uit 2022 toegepast bij de Heinenoordtunnel en de Noordtunnel. In 2024 zal de oogstkaart worden geüpdatet en uitgebreid met een materialenpaspoort en wederom worden uitgeprobeerd bij twee of drie tunnels.

-

Tijdens het COB-congres 2022 in het Archeon spelen aanwezigen de serious game Circularitetten (Foto: Vincent Basler).

Update 2022

In januari 2023 is de rapportage met alle resultaten van 2022 gepubliceerd. Allereerst wordt een route naar circulaire tunnels langs drie bergtoppen beschreven. Er zijn pakketten met maatregelen geformuleerd om deze doelen te bereiken. De ‘groeipaden’ benoemen acties gericht op hergebruik, inkoop/markt, ontwerp, data, wetten en regels, en financiering. Het stellen van een hoge ambitie in samenwerking heeft de meeste kans op succes voor circulariteit. Het rapport gaat verder in op drie concrete voorbeelden/producten: een maatregelencatalogus voor circulaire tunnels, een uitwerking van circulariteit van een tunnelventilator en een serious game voor kennisontwikkeling en bewustwording op het gebied van circulariteit. 
>> Rapport op de kennisbank 

Update 2021

In 2021 is de verkennende Expeditie circulaire tunnels afgerond. Uit dit project bleek dat er behoefte is aan verdere standaardisatie van informatie op het gebied van oogsten, meer aandacht voor de juiste verwerking van vrijkomende e-waste bij renovaties en meer kennis over schadelijke stoffen in tunnels. Ook is gebleken dat 90-95 procent van de oogst van Rijkswaterstaat het niveau R9/10 (Refuse, Reduce) heeft. Om te verbeteren moet de gehele keten stappen maken. Verbinden en hergebruik van oogst is veel kansrijker wanneer transactiekosten dalen. 

Deelnemers

Building Changes -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 1
Remko Zuidema, rol: Lid

COB -

Locatie: Delft, Van der Burghweg 2
Gioffry Maduro, rol: Coordinator

Croonwolter&dros B.V. -

Locatie: Rotterdam, Marten Meesweg 25
Laura van Heulen, rol: Lid
Benjamin van Olffen, rol: Lid

DON Bureau -

Locatie: Bergen Op Zoom, Prins Bernhardlaan 64
Jorg Hogerheijde, rol: Rapporteur
GBN Groep B.V.

GBN Groep B.V. -

Locatie: Utrecht, Westkanaaldijk 2
Bente Kamp, rol: Lid

Heijmans Infra B.V. -

Locatie: Rosmalen, Graafsebaan 67
Sezgin Cantürk, rol: Lid

Movares Nederland B.V. -

Locatie: Utrecht, Daalseplein 100
Mieke van Eerten, rol: Lid

Nebest B.V. -

Locatie: Vianen, Marconiweg 2
Irene Dekker, rol: Lid
Wouter van den Berg, rol: Projectleider

Rijkswaterstaat Waterbouw en Ecotechniek -

Locatie: Nieuwegein, Archimedesbaan 13
Monique Dorresteijn, rol: Lid

Rijkswaterstaat GPO -

Locatie: Utrecht, Griffioenlaan 2
Maya Sule, rol: Lid

RoyalHaskoningDHV Nederland B.V. -

Locatie: Amersfoort, Laan 1914 35
Thijs Ruland, rol: Lid

RoyalHaskoningDHV Nederland B.V. - Royal HaskoningDHV

Locatie: Amersfoort, Laan 1914 35
Peter Gosselink, rol: Lid

RoyalHaskoningDHV Nederland B.V. - Royal HaskoningDHV

Locatie: Amersfoort, Laan 1914 35
Willemijn Drok, rol: Lid

Schreder BV -

Locatie: Rhenen, Tasveld 2
Ferdy van Triest, rol: Lid

Bijeenkomst 24 mei 2022: een strategie met heldere tussendoelen

In 2021 is het COB-netwerk aan de slag gegaan met het onderzoeken van oogstkaarten, hergebruik van tunneltechnische onderdelen en de businesscase. Wat daarbij naar voren kwam: er is een duidelijke strategie met acties en doelstellingen nodig. Als de tunnelsector in 2050 volledig circulaire tunnels wil hebben, waar moet dan nu mee gestart worden? Wat zijn de tussenstappen in 2025 en in 2030? Voor deze en aanverwante vragen organiseerde het projectteam van Circulaire tunnels op dinsdag 24 mei 2022 een werksessie.

Er werd samen nagedacht over het einddoel (wat betekent dat precies, een circulaire tunnel?) en de acties op korte en middellange termijn (2025, 2030). Wat moet anders, welke ontwikkelen zijn nodig om ervoor te zorgen dat het doel wordt gehaald? Het was een goede sessie, waarin veel relevante aandachtspunten en kansen naar voren zijn gekomen. Ja, er moet nog veel gebeuren, maar: met veel zaken kan direct worden begonnen!

Werksessie op 24 mei 2022. (Foto’s: COB)

Expeditie circulaire tunnels 2021

In 2021 is het COB-netwerk gestart met de Expeditie circulaire tunnels. Deze eerste verkenning bleek een aanjager van bewustwording van de belangrijke bijdrage die tunnels kunnen leveren aan een circulaire economie. Eind 2021 is door de projectgroep een rapportage met concrete handvatten voor het oogsten van tunneltechnische onderdelen opgeleverd. Daarnaast zijn twee zelf te gebruiken templates ontwikkeld. Al deze documenten zijn te downloaden van de COB-kennisbank:
>> Lees het volledige rapport
>> Format businesscase
>> Format oogstkaart