Duurzaamheid in kaart

“Als we de duurzame tunnel voor ons zien, zien we een tunnel die in aanleg, gebruik en onderhoud de aarde en haar bewoners beter achterlaat dan voor haar aanleg”, aldus prof. dr. ir. Marcel Hertogh in zijn voorwoord van het Inspiratiedocument Duurzaamheid (2014). Maar hoe bereik je dat, een duurzame(re) tunnel? De COB-werkgroep Duurzaamheid in kaart heeft hier een checklist voor ontwikkeld om projecten op gang te helpen.

De checklist is mede gebaseerd op de duurzaamheidsaspecten die in een eerder COB-project voor wegtunnels zijn geïdentificeerd, zoals energiegebruik, maatschappelijke participatie en flexibiliteit. In de checklist zijn onder andere deze aspecten vertaalt in concrete vragen.

In totaal zijn er 57 vragen geformuleerd, verdeeld over vijf overkoepelende duurzaamheidsthema’s: energie, materialen, omgeving, organisatie en veerkracht. De vragen zijn met ja of nee te beantwoorden, zodat snel de ‘duurzaamheidsstatus’ van het tunnelproject inzichtelijk wordt. Wordt bij de tunnel hernieuwbare energie opgewekt? Stimuleert de tunnel, of het project, biodiversiteit? Is er een duurzaamheidsbeleid? Past de tunnel op een natuurlijke wijze in haar omgeving? Doordat de vragen over heel concrete onderwerpen gaan, biedt de checklist direct praktische handvatten om het project (verder) te verduurzamen. Daarnaast kan de checklist de discussie over duurzaamheid in het project structureren en faciliteren.

De duurzaamheidschecklist is bedoeld voor tunnelbeheerders, ingenieursbureaus, aannemers en alle andere stakeholders in de tunnelwereld die een eerste verkenning willen uitvoeren naar de kansen voor duurzaamheid in een tunnelproject. Zij kunnen daarbij hulp krijgen van het expertteam Duurzaamheid van het COB, maar kunnen de checklist ook zelf invullen.

Nieuwe versie: januari 2023

In de praktijk zijn bij het invullen van de eerste versie van de checklist een aantal punten ervaren die de volgende stap in het verduurzamen kunnen belemmeren:

• Praktijkprojecten blijken niet altijd over de actuele kennis en data te beschikken om vragen goed te beantwoorden.
• De ja/nee-antwoorden op de vragen uit de checklist leveren nog niet altijd de gewenste informatie om een gedegen advies te kunnen geven over verdere verduurzaming.
• Inhoudelijke kennis en kunde is niet altijd aanwezig bij de geïnterviewden.

Om de vragenlijst een beter effect te laten hebben, en om tot concrete adviezen te komen, is per onderwerp, of per vragenset, een verdieping aangebracht. Hierbij is waar noodzakelijk onderscheidt gemaakt tussen renovatie, beheer en nieuwbouw. Met deze verdieping kunnen vragen concreter beantwoord worden en is uit de antwoorden beter af te leiden wat de duurzaamheidsstatus is van een betreffende tunnel. Per onderwerp worden de vragen uit de checklist herhaald met bijbehorende, nieuwe, verdiepingsvragen.
>> Checklist op de kennisbank

Tijdens Tunneldag 2021